بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ وإطْعامِ الطّعامِ وإفْشاءِ السّلامِ وصُحْبَةِ الکِرامِ بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین.
خدایا روزیم کن در آن ترحم بر یتیمان وطعام نمودن بر مردمان وافشاء سلام ومصاحبت کریمان به فضل خودت اى پناه آرزومندان.
اللّهم ارزقنی فیه رحمة الایتام و إطعام الطعام و إفشاء السلام
خدایا! در این روز مرا ترحم و همربان بودن با یتیمان و اطعام به گرسنگان و افشاء سلام و انتشار سلام را روزی گردان.
چند نکته در این دعا هست:
اول اینکه دعای روز هشتم ما را به اجتماع می برد و می گوید که روزه و نماز و عبادات تنها فردی و شخصی نیستند و باید مومن روزه دار و نماز خوان وارد اجتماع شده و از نعمت هایی که برخوردار شده دیگران را هم برخوردار کند.
اینکه در این دعا حرف از روزی شدن مهربانی با یتیمان است و سیر کردن گرسنگان و سلام کردن و نشست و برخواست با نیکان است ، منظور همین است که عبادت تنها روزه و نماز فردی نیست بلکه همه ی اینها مثل حلقه های زنجیر به یکدیگر متصل هستند تا زنجیر حبل الله را و ایمان و اسلام را تشکیل بدهند.
امروز دعا رنگ و بوی اجتماعی دارد، یعنی دین اجتماعی است نه فقط یک سری اعمال فردی ؛ چرا که در قرآن هم خداوند هر جا به اقامه ی نماز دستور داده به پرداختن زکات هم دستور داده.
نمونه بارز این مدعا آیه ذیل است که به وضوح این معنی را بیان می فرماید که دین و نیکی چه چیزی هست و چه چیزی نیست :
لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَ?کِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى? حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَى? وَالْیَتَامَى? وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا ? وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِ ? أُولَ?ئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا ?وَأُولَ?ئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ ?177?
نیکى این نیست که روى خود را به سوى مشرق و مغرب کنید ، بلکه نیکى [واقعى و کامل ، که شایسته است در همه امور شما ملاک قرار گیرد ، منش و رفتار] کسانى است که به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانى و پیامبران ایمان آوردهاند ، و ثروتشان را با آنکه دوست دارند به خویشان و یتیمان و درماندگان و در راه ماندگان و نیازمندان و [در راه آزادى] بردگان مىدهند ، و نماز را [با همه شرایطش] برپاى مىدارند ، و زکات مىپردازند ، و چون پیمان بندند به پیمان خویش وفادارند ، و در تنگدستى و تهیدستى و رنج و بیمارى و هنگام جنگ شکیبایند ؛ اینانند که [در دیندارى و پیروى از حق] راست گفتند ، و اینانند که پرهیزکارند .«177»
سوره مبارکه بقره آیه شریفه 177
و همچنین آیه ی ذیل :
وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِیتَاءَ الزَّکَاةِ ?وَکَانُوا لَنَا عَابِدِینَ ?73?
و آنان را پیشوایانى قرار دادیم که به فرمان ما [مردم را] هدایت مىکردند ، و انجام دادن کارهاى نیک و برپا داشتن نماز و پرداخت زکات را به آنان وحى کردیم ، و آنان فقط پرستش کنندگان ما بودند. سوره مبارکه انبیاء آیه ی شریفه ی 73
و آیه شریفه ی 18 در سوره ی مبارکه ی توبه و آیه ی شرفه ی 37 سوره ی مبارکه ی نور ؛ اقامه نماز به همراه پرداخت زکات بیان شده است.
در آیه ی شریفه ی 19 سوره ی مبارکه ی زاریات در خصوصیات نماز گزاران می فرماید :
وَفِی أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ
و در اموالشان حقّى براى سائل تهیدست و محروم از معیشت بود
یعنی نماز گزار واقعی باید در جامعه به داد محرومان هم برسد چرا که این واجب هم جزئی از نمازش است.
سلام
فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُیُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى? أَنْفُسِکُمْ تَحِیَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَکَةً طَیِّبَةً ?کَذَ?لِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ?61?
پس هرگاه به خانههایى [که ذکر شد] وارد شدید ، بر خودتان سلام کنید که درودى است از سوى خدا [درودى] پربرکت و پاکیزه ، خدا اینگونه آیات را براى شما بیان مىکند تا بیندیشید .
سوره ی مبارکه نور آیه ی شریفه ی 61
و در شریفه ی دیگر خداوند می فرماید :
وَإِذَا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا ? إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَى? کُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا ?86?
و هنگامى که به شما درود گویند ، شما درودى نیکوتر از آن، یا همانندش را پاسخ دهید؛ یقیناً خدا همواره بر همه چیز حسابرس است . سوره ی نساء آیه ی 86
امام جعفر صادق ع می فرماید : مَن بدأ بکلام قبل سلام فلا تُجیبوه .
هر کس قبل از سلام شروع به صحبت کرد جوابش ندهید.
و صحبة الکرام ... مصاحبت با نیکان عالم
قرآن در این زمینه می فرماید :
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ ?119?
اى کسانى که ایمان آوردهاید ! از خدا پروا کنید و با صادقان باشید [صادقانى که کاملترینشان پیامبران و اهل بیت رسول بزرگوار اسلام هستند . ] سوره توبه آیه ی 119
قال رسول الله ص : قال الحواریون یا روح الله فمن نجالس؟ قال : من یُذکّرکم الله روئیتهُ و یزیدُ فی علمکم منطقهُ و یُرَغّبُکم فی الاخرة عملهُ.
ترجمه : پیامبر اکرم فرمودند : حواریون حضرت عیسی ع به او گفتند به چه کسی مجالست کنیم؟ فرمودند :1 - کسی که دیدارش شما را به یاد خدا بیندازد
2 - کسی که گفتارش بر علم شما بیفزاید
3 - کسی که عملش شما را بر آخرت ترغیب کند
خوب در یک نفر همین اعمال در حین ملاقات سر می زند؛ دیدار و گفتار و عمل
بطولک یا ملجأ الاملین
به حق انعامت ای پناه آرزومندان
خدای من اینها آرزوی ماست ، پس برآورده بگردان
آمین یا رب العالمین
التماس دعا توفیق مزید
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ اعنّی فیهِ على صِیامِهِ وقیامِهِ وجَنّبنی فیهِ من هَفَواتِهِ وآثامِهِ وارْزُقْنی فیهِ ذِکْرَکَ بِدوامِهِ بتوفیقِکَ یا هادیَ المُضِلّین.
خدایا یارى کن مرا در این روز بر روزه گرفتن وعبـادت وبرکنارم دار در آن از بیهودگى وگناهان وروزیم کن در آن یادت را براى همیشه به توفیق خودت اى راهنماى گمراهان
اللّهم أعنّی فیه علی صیامه و قیامه
خدایا در این روز مرا بر روزه و اقامه نماز یاری کن
در باره روزه و حقیقت آن در شرح دعای روز اول ماه رمضان مقداری بحث شد .
نماز هم جسمی دارد و روحی ؛ اینکه ما از خداوند می خواهیم که ما را در امر اقامه نماز یاری کند ، این نیست که ما را در خواندن نماز کمک کند ، مطمئنّاً کسی که این دعا را می خواند نماز هم می خواند ، پس باید منظور از اقامه نماز یعنی به پا داشتن نماز و شب زنده داری ، چیز دیگری باشد و شرایطی داشته باشد و اقامه نماز باید به مسائلی باشد که با رجوع به قرآن و روایات این مسئله روشن خواهد شد.
خداوند در قرآن در باره ی عموم انسان و خصوص مصلّین آیات زیبا و محکمی دارد ؛ در سوره مبارکه معارج و از آیه ی شریفه ی نوزدهم تا آیه شریفه سی و پنج در این زمینه ما را کاملاً روشن می نماید؛ که نماز خوان واقعی چه کسانی هستند و چه کسانی نماز را اقامه می کنند و به پای می دارند.
إِنَّ الإنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا (19)إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا (20)وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعًا (21)إِلا الْمُصَلِّینَ (22)الَّذِینَ هُمْ عَلَى صَلاتِهِمْ دَائِمُونَ (23)وَالَّذِینَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ (24)لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ (25)وَالَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ (26)وَالَّذِینَ هُمْ مِنْ عَذَابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ (27)إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَیْرُ مَأْمُونٍ (28)وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ (29)إِلا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ (30)فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ (31)وَالَّذِینَ هُمْ لأمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ (32)وَالَّذِینَ هُمْ بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ (33)وَالَّذِینَ هُمْ عَلَى صَلاتِهِمْ یُحَافِظُونَ (34)أُولَئِکَ فِی جَنَّاتٍ مُکْرَمُونَ
همانا انسان حریص آفریده شده است ؛«19»چون آسیبى به او رسد ، بىتاب است ،«20» و هنگامى که خیر و خوشى [و مال و رفاهى] به او رسد ، بسیار بخیل و بازدارنده است ،«21» مگر نماز گزاران ،«22» آنان که همواره بر نمازشان پایدارند ،«23» و آنان که در اموالشان حقّى معلوم است«24» براى درخواست کننده [تهیدست] و محروم [از معیشت و ثروت ، ] «25» و آنان که همواره روز پاداش را باور دارند ،«26» و آنان که از عذاب پروردگارشان بیمناکند ،«27»زیرا از عذاب پروردگارشان ایمنى نیست ،«28» و آنان که دامنشان را [از آلوده شدن به شهوات حرام] حفظ مىکنند ،«29» مگر در کامجویى از همسران و کنیزانشان که آنان در این زمینه مورد سرزنش نیستند .«30» پس کسانى که در بهرهگیرى جنسى راهى غیر از این جویند ، تجاوزکار از حدود حقاند ،«31» و آنان که امانتها و پیمانهاى خود را رعایت مىکنند ،«32» و آنان که بر اداى گواهىهاى خود پاىبند و متعهدند ،«33» و آنان که همواره بر [اوقات و شرایط ظاهرى و معنوى] نمازهایشان محافظت دارند . «34» اینان در بهشتها ، مکرّم و محترماند«35»
سوره ی مبارکه معارج آیه ی شریفه 19 الی 35
در این آیات کاملاً ما را با ویژه گی های مصلین واقعی روشن می سازد و نیازی به توضیح دیگری نمی باشد.
رسول مکرم اسلام ص می فرماید :
لکلّ شیءٍ وجهٌ ، و وجه دینکم الصَّلاة.
ترجمه : هر چیزی چهره ای دارد و چهره ی دین شما نماز است.
در حدیث شریف نبوی ص آمده:
ما بین المسلم و بین الکافر الّا أن یَترُکَ الصلاة الفریضةَ متعمّداً ، أو یتهاونَ بها فلا یُصلیها.
ترجمه : میان مسلمان و کافر فاصله ای جز این نیست که نماز واجب را عمداً ترک کند و یا آن را سبک شمارد و نخواند.
خداوند در قرآن می فرماید:
فی جَنَّاتٍ یَتَسَاءَلُونَ (40)عَنِ الْمُجْرِمِینَ (41)مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ (42)قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ (43)
که در بهشتها از یکدیگر مىپرسند«40» از روز و حال گنهکاران ،«41» [به آنان رو کرده] مىگویند : چه چیز شما را به دوزخ وارد کرد؟«42» مىگویند: ما از نمازگزاران نبودیم«43»
سوره مبارکه مدثر آیه ی شریفه 40 تا 43
و جنّبنی فیه من هفواته و آثامه
و مرا از گناهان و لغزش ها دور ساز
گناه هان ابتدا با لغزش ها شروع می شوند ، اثم و گناه یعنی افتادن و هفوات یعنی لغزیدن.
اگر جلوی لغزش ها را نگیریم تبدیل می شوند به افتادن به تاریکی های اثم و گناه.
امیر مومنان و مولای عافان ع در دعایی می فرمایند:
اللّهم اغفر لی رَمَزاتِ الألحاطِ ، و سَقَماتِ الألفاظ ، و شَهوات الجَنان ، و هَفَواتِ اللّسان.
ترجمه : بارخدایا! اشارات چشم و ابرو و بیهوده گویی و خواهش های دل و لغزش های زبان مرا ، بر من ببخشای. نهج البلاغه خطبه 78
هر گناه و لغزشی هم ابتدا از زبان آغاز می شود ، به همین خاطر هست که امام ما می فرماید که لغزش های زبان من را به من ببخش.
پیامبر اسلام تمام کننده اخلاق می فرماید:
سلامة الانسان فی حفظ اللّسان .. سلامت انسان ، در حفظ زبان است.
سلامت جسم و روح و دنیا و آخرت انسان بسته به این است تا چه اندازه زبان ما در اختیار خود ماست و گرنه زبان ما را در اختیار خود می گیرد؛ کلام تا زمانی که نگفته ای در اختیار و مالکیت توست ولی وقتی که گفتی تو در بند و اسیر زبان خواهی بود و زبان و آن کلام و حرف مالک تو خواهد شد.
ما امروز از خداوند می خواهیم که از لغزش های همه اعضا و جوارح ما درگذرد تا ما را به تاریکی ها و ضلالت های گناه و اثم نکشانند ؛ ما را از تاریکی های ریا و تکبر و حسد و طمع و غضب و قساوت قلب و جهل و کینه و اسراف و غیبت و تهمت دور نگهدارد و از جامعه ی وجود ما دور کند و جود ما را به صفات ؛ علم و تواضع و تقوا و عفّت و عفو و زهد و تفکر و عبادت منوّر و نورانی گرداند.
و ارزقنی فیه ذکرک بدوامه
و ذکر دائم که تمام روز به یاد تو باشم نصیبم فرما
در باره ذکر در شرح دعای روز چهارم ماه رمضان با توفیق الهی بحث شد.
بتوفیقک یا هادی المضلّین
به حق توفیق بخشی خود ای راهنمای گمراهان
التماس دعا توفیق مزید
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ لا تَخْذِلْنی فیهِ لِتَعَرّضِ مَعْصِتِکَ ولا تَضْرِبْنی بِسیاطِ نَقْمَتِکَ وزَحْزحْنی فیهِ من موجِباتِ سَخَطِکَ بِمَنّکَ وأیادیکَ یا مُنْتهى رَغْبـةَ الرّاغبینَ.
خدایا وا مگذار مرا در این روز در پى نافرمانیت روم ومزن مرا با تازیانه کیفر ودور وبرکنارم بدار از موجبات خشمت بحق احسان ونعمتهاى بى شمار تو اى حد نهایى علاقه واشتیاق مشتاقان.
و زحزحنی فیه من موجبات سخطک
و از موجبات سخط و غضب و خشم خود ما را دور گردان
از خدا می خواهیم که ما را مورد خشم و غضب خود قرار ندهد و خود ما هم نباید کارهایی که موجبات سخط الهی را فراهم می کند انجام بدهیم.
در قرآن کتاب انسان سازی می خوانیم :
أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللّهِ کَمَن بَاء بِسَخْطٍ مِّنَ اللّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ
چه کارهایی موجب غضب خداوند قهار می شود؟
هر نافرمانی و سرپیچی که در فراز اول دعای روز ششم گذشت باعث سخط خدا می گردد.
در دعا می خوانیم : و أعنّا علی صیامه بکفّ الجوارح عن معصیتک ؛ یعنی : ما را یاری فرما بر روزه گرفتن به وسیله ی نگهداری و باز داشتن اعضا و جوارح از معاصی تو ؛ یعنی خداوند با بازداشتن جوارح از معصیت خشنود می شود و با معصیت بر ما غضب می کند .
در فرازهای بعدی این دعا با خدا اینگونه نیاش می کنیم :
حتّی لا نُضغیَ بأسماعنا الی لغوٍ .. تا سخن بیهوده گوش ندهیم
و لا نُسرِعَ بأبصارنا الی لهوٍ .. تا به تماشای لهو نشتابیم
و حتّی لا نَبسُطُ أیدیَنا الی محظورٍ .. و تا به حرامی دست دراز نکنم
و لا نَخطُوَ بأقدامنا الی محجورٍ .. و تا به ممنوع تو گام بر ندارم
و حتّی لا تَعیَ بُطوننا الّا ما حلّلتَ .. و تا شکم های ما جز به حلال های تو پر نشود
و لا تَنطقُ ألسنَتَنا الّا بما مَثَّلتَ .. و تا زبان ما به غیر آنچه خودت گفته ای گویا نگردد.
در این نیلیش آنچه که موجبات سخط الهی را فراهم می آورد از خواوند می خواهیم که به ما ترک این معاصی را عنایت کند و ما را در این امر یاری رساند.
امام العارفین زین العابدین حضرت سجاد ع در جواب کسی که برایش نوشت خیر دنیا و آخرت در چیست؟ نگاشتند :
بسم الله الرحمن الرحیم ؛ أمّا بعد ، فانَّ مَن طَلَبَ رضا اللهِ بسَخَطِ النّاس کفاهُ اللهُ امور النّاس ؛ و مَن طَلَبَ رضا النّاس بَُخَطِ الله وَکَلَهُ الله إلی الناس ، و السّلام.
ترجمه : هر که خشنودی خدا را با ناخشنودی مردم بطلبد، خداوند او را از امور مردم بی نیاز کند ؛ و هر که خشنودی مردم را با سخط و ناخشنود کردن خدا بجوید، خداوند او را به مردم واگذارد.
بمنّک و أیادیک یا منتهی رغبة الرّاغبین
به حق احسان و نعمت های بیشمارت ای منتهای آرزوی مشتاقان
التماس دعا توفیق مزید
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ لا تَخْذِلْنی فیهِ لِتَعَرّضِ مَعْصِتِکَ ولا تَضْرِبْنی بِسیاطِ نَقْمَتِکَ وزَحْزحْنی فیهِ من موجِباتِ سَخَطِکَ بِمَنّکَ وأیادیکَ یا مُنْتهى رَغْبـةَ الرّاغبینَ.
خدایا وا مگذار مرا در این روز در پى نافرمانیت روم ومزن مرا با تازیانه کیفر ودور وبرکنارم بدار از موجبات خشمت بحق احسان ونعمتهاى بى شمار تو اى حد نهایى علاقه واشتیاق مشتاقان.
و لا تضربنی بسیاط نقمتک
و به ضربت تازیانه قهرت کیفر مکن
در دعای کمیل امیر المومنین ع به کمیل اینگونه می آموزد با خداوند نیایش کند :
اللهمّ اغفر لی الذّنوب الّتی تُنزلُ النّقم ، الّلهمّ اغفر لی الذّنوب الّتی تُغیّر النّعم ، الّلهمّ اغفر لی الذّنوب الّتی تُنزلُ البلاء
خدایا! بیامرز بر من گناهانی را که نقمت و بدبختی را نازل می کنند ، خدایا! گناهانی را که نعمت ها را تغییر می دهند بیامرز ، خدایا! آن گناهانی را که بلا را نازل می کنند بر من ببخش و بیامرز
آیة الله جوادی عاملی در تفسیر تسنیم می فرماید :
گاهى بر اثر ناسپاسى، نعمت به نقمت و عذاب تبدیل مى شود: فلا تعجبک اءموالهم و لااءولادهم انّما یریداللّه لیعذبهم بها فى الحیوة الدنیا و همین اندام هاى آدمى که از نعم الهى است به صورت سربازى از سربازان الهى علیه انسان تبه کار به کار گمارده مى شود: اءعضاءکم شهوده و جوارحکم جنوده و به جاى آنکه از جاى دیگر عذابى چون صاعقه بر انسان خاطى و ناسپاس فرود آید، دست و پا و زبان و مال و فرزندش به ابزارى براى گرفتار شدن وى به عذاب مبدل مى گرد و در این حال اگر مهلتى به آنان داده شود، در جهت کیفر سخت آنان خواهد بود: و لا یحسبنّ الذین کفروا اءنّما نملى لهم خیر لانفسهم انّما نملى لیزدادوا اثما.
از برخى آیات بر مى آید که این تبدیل نعمت به نقمت، به تدریج صورت مى پذیرد
در سوره مبارکه ابراهیم آیه 28 می خوانیم :
در روایات زیادی ظلم و اعانت بر آن را باعث بروز نقمت و انتقام الهی بیان می کند ؛
امیر مومنان و مولای عارفان علی ع می فرماید:
و لیسَ شیءٌ أدّی إلی تغییرِ نعمة الله و تعجیل نقمته من إقامةٍ علی ظلمٍ ؛ فإنَّ اللهَ سمیعٌ دعوةَ المضطهدین.
ترجمه : برای تغییر دادن نعمت خدا و شتاب بخشیدن به خشم و عذاب و نقمت او هیچ چیز موثرتر از پافشاری در ظلم و ستمگری نیست ؛ زیرا خداوند دعای ستمدیدهگان را می شنود و همواره در کمین ستمکاران است. نهج البلاغه نامه 53
ظلم صدام بر علیه ملت شریف و مومن جمهوری اسلامی ایران و اعانت و همکاری مردم آن کشور بر او باعث شد تا نعمت امنیت که این نعمت در قرآن هم ذکر شده از آنها گرفته شد .
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ لا تَخْذِلْنی فیهِ لِتَعَرّضِ مَعْصِتِکَ ولا تَضْرِبْنی بِسیاطِ نَقْمَتِکَ وزَحْزحْنی فیهِ من موجِباتِ سَخَطِکَ بِمَنّکَ وأیادیکَ یا مُنْتهى رَغْبـةَ الرّاغبینَ.
خدایا وا مگذار مرا در این روز در پى نافرمانیت روم ومزن مرا با تازیانه کیفر ودور وبرکنارم بدار از موجبات خشمت بحق احسان ونعمتهاى بى شمار تو اى حد نهایى علاقه واشتیاق مشتاقان.
«والّذینَ لا یَشهَدونَ الزُّورَ و اِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراما؛ و آن کسان که به ناحق شهادت نمی دهند و چون به [کار] بیهود بگذارند، کریم وار درگُذرند.»
یعنی بندگان برگزیده حق آنانند که حاضر نشوند به مجالس اهل کذب و مشاهده باطل، و یا گواهی ندهند به باطل و ناروا، یعنی اقامه شهادت کاذب نکنند و یا حاضر نگردند به محل اجتماع مشرکان و یهود و نصارا و یا به بازی گاهِ ایشان و یا به صحبت فاسقان و بدعت گذاران و فاسقان و یا به مجلس شرک.
و «زور» به معنی کذب و دروغ است و هیچ کذب، از شرک بدتر نیست و یا به مجلس غِنا و یا مجلسی که باطل در آن، آراسته شده است، یعنی باطل را به صورت حق نمایاندن.
پس، عبادالرحمن، متنفرّند از همنشینی با کاذبان و گناهکاران و سایر اهل فسق و بطلان؛ پس حاضر نمی شوند در مجلس ایشان و نزدیک آن نمی گردند، به جهت تنزُّه از مخالطه شرّ و اهل آن و برای صیانت دین خود از چیزی که به آن آسیب برساند. زیرا که مشاهده باطل، شرکت در آن است و از این رو گفته اند: نظر کنندگان به هر چه شریعت، تجویز آن نکرده، شریکانند با کنندگان آن؛ چه، حضور ایشان دلیل رضاست به آن و موجب کثرت اهل مجلس آن، و دیگر آن که، علت حاضر شدن در آن، به جهت استحسان نُظّار است و رغبت ایشان در نظر کردن در آن. و در مواعظ عیسی بن مریم علیه السلام واقع شده که: بپرهیزید از مجالست خطاکاران.
پس این بندگان خدا که دارای خصال و صفات ستوده هستند، اگر به چیزی ناپسند عقلاً، غیر مجوز شرعا بگذرند، بگذرند در حالتی که کریمان و بزرگواران باشند یعنی مُکرَّم نَفْس خود باشند و آن را دور دارند از آن که بایستند بر آن و تامل کنند در آن.
و مراد آن است که اگر دشنام بشنوند، از آن اِعراض نمایند و کسی که استعانت جوید از ایشان بر امر حقّی، اعانت ایشان کنند.
و گفته اند: مراد به لغوِ معاصی است. یعنی چون به اهل لغو بگذرند، زود گام برگیرند و بروند و نفس خود را بزرگ دارند از آن که توقف نمایند و با ایشان در آن کار، شروع کنند.
و لغو، فعلی است که در آن هیچ فایده نباشد و لهذا، کلمه بی فایده را لغو می گویند.
3 -گوش هوش و چشم بصیرت
«و الَّذینَ اِذَا ذُکِّروا بِایتِ رَبِّهِم لَمْ یَخِرُّوا عَلَیْها صُمّا و عُمیانا؛ و آن کسان که چون ایشان را به آیات پروردگارشان پند دهند، چون کران و کوران به سجده نیفتند.»
دیگر بندگانِ حق آنانند که چون پند داده شوند به آیت های پروردگار ایشان، یعنی مواعظ قرآن، به روی در نیفتادند بر آن در حالتی که کَران باشند و نشنوند آن را، و کورانند که نبینند آن را. یعنی اقامت نکنند بر آن در حالتی که نشنوند و آن را نبینند آن چیزی را که در اوست، مانند کسی که اصلاً نشنود و نبیند چون منافقان و اتباعِ ایشان که به جهت اظهار حرص شدید ایشان بر استماع آن بر روی زمین افتند اما مانند کران و گُنگان باشند در عدم شنیدن و دیدن. مراد آن است که به گوشِ هوش شنیدند و به دیده بصیرت، جلوه های جمالِ آن را دیدند، پس مراد از نفی، نفی حال است که سمع و بَصَر است، نه نفی فعل که سجده است. حاصل اینکه، عباد الرَّحمن، از آیات الهی تغافل نورزیدند و به گوشِ طاعت شنیدند و به دیده بصیرت دیدند و از آن اعتبار گرفتند و بر وفق آن عمل نمودند.
4 -روشنی چشم
«و الَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِن اَزواجِنا و ذُرّیاتِنا قُرَّةَ اَعْیُنٍ واجْعَلْنا لِلمُتتَّقینَ اِماما؛ و آن کسان که می گویند: پروردگار ما! ببخش بر ما از جفت هایمان و فرزندانمان روشنایی دیدگان، و ما را برای پرهیزگاران، پیشوا قرار ده.»
و دیگر از عبادُ الرَّحمن آنانند که از روی نیاز می گویند که: ای پروردگار ما! ببخش ما را از زنان ما و فرزندان ما کسی که روشنی دیده ها بُوَد. یعنی ما از ایشان خوشدل و شادمان باشیم. و مراد، اهالی و اولاد صالحند زیرا که مؤمن، چون اهل و وُلْدِ خود را صالح و متقی بیند، دلِ او شاد و چشم او روشن می گردد.
حاصل کلام آن است که: ایشان در دعا می گویند که تقوی و صلاحیت و علم ما را به مرتبه ای رسان که همه مردمان قصدِ ما کنند و اقتدا به ما نمایند؛ و گویند که معنی آن است که: با ما لطفی کن که چون ذکر متقیان رَوَد، ما را پیش از همه ذکر کنند و بیش از همه ستایند.
و نیز گفته اند: خدایا! توفیق ده ما را که اقتدا کنیم به کسانی که پیش از ما بودند از صُلَحا و اتقیا تا اقتدا کنند به ما، آنانی که بعد از ما باشند.
در قرآن حدود 86 بار از واژه ی صالح استفاده شده است.
پروردگرا به ما توفیقی عنایت فرما که تا با اعمالمان بتوانیم از بندگان صالح و مطیع تو باشیم
واجعلنی فیه من اولیائک المقربین
با ایمان و عمل صالح انسان مقرب درگاه الهی می گردد، یعنی ما که این خواسته را از خداوند داریم خود ما هم باید کاری کنیم که از بندگان مقرب درگاهش باشیم و آن ایمان و عمل صالح است.
وَمَا أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُم بِالَّتِی تُقَرِّبُکُمْ عِندَنَا زُلْفَى إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا
فَأُوْلَئِکَ لَهُمْ جَزَاء الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِی الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ
ترجمه: و اموال و فرزندانتان چیزى نیست که شما را به پیشگاه ما نزدیک گرداند، مگر کسانى که ایمان آورده و کار شایسته کرده باشند، که آنها را بدانچه کردهاند دو برابر پاداش است و آنها در غرفههاى [بهشتى] آسوده خاطر خواهند بود. سوره سبا آیه 37
اگر بخواهیم مقرب درگاه الهی باشیم باید اول مقرب مقربین او شده باشیم؛ پیامبر اکرم ص می فرماید:
أقربکم منّی غداً فی المواقف؛ نزدیک ترین شما به من در روز قیامت؛
1 - أصدقکم للحدیث کسی است که از همه راستگوتر
2 - و اداکم للامانة امانتدارتر از همه
3 - اوفاکم بالعهد پیمان نگهدارتر از همه
4 - أحسنهم خلقاً خوش اخلاق تر از همه
5 - أقربهم من الناس نزدیک تر از همه به مردم
برافتک یا ارحم الراحمین
به حق لطف و رافتت ای مهربان ترین مهربانان عالم
نماز و روزه تان قبوا التماس دعا
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ اجْعَلْنی فیهِ من المُسْتَغْفرینَ واجْعَلْنی فیهِ من عِبادَکَ الصّالحینَ القانِتین واجْعَلْنی فیهِ من اوْلیائِکَ المُقَرّبینَ بِرَأفَتِکَ یا ارْحَمَ الرّاحِمین.
خدایا قرار بده در این روز از آمرزش جویان و قرار بده مرا در این روز از بندگان شایسته و فرمانبردارت و قرار بده مرا در این روز از دوستان نزدیکت به مهربانى خودت اى مهربانترین مهربانان.