اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَىَّ فِیهِ الْإِحْسَانَ وَ کَرِّهْ إِلَىَّ فِیهِ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیَانَ وَ حَرِّمْ عَلَىَّ فِیهِ السَّخَطَ وَ النِّیرَانَ بِعَوْنِکَ یَا غِیَاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ.
خدایا! در این روز احسان و نیکویی را محبوب من قرار ده و فسق و گناه را ناپسند من گردان و خشم و آتش قهرت را بر من حرام نما به یاری خودت ای فریادرس فریاد خواهان
اللهم حببّ الیَّ فیه الاحسان
خدایا ! در این روز احسان و نیکویی را محبوب من قرار بده.
حَسَن یعنی نیکی و احسان یعنی نیکی کردن و کارهای خوب و نیک انجام دادن، مثل واجبات الهی و مستحبات و محسن یعنی نیکوکار و برّ هم یعنی نیکوکاری و خدا در قرآن می فرماید:
« تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان، واتقوا الله إنَّ الله شدید العقاب.یعنی: در نیکی و پرهیزکاری همکاری کنید نه در گناه و تجاوز؛ و از خدا بترسید، که او به سختی کیفر می دهد.» که دعای امروز با نظر و نگاهی به این آیه- مائده 2 - از جانب پیامبر اکرم ص بیان شده است، چرا که در دعا از خداوند می خواهیم که ما را محسن گرداند و در فراز بعد از خداوند می خواهیم که توفیق نکردن گناه نصیب ما گرداند و در فراز بعد هم می خواهیم که از آتش جهنم دورمان کند ، دقیقاً به همان ترتیبی که در آیه آمده است. و همچنین آیه ی نود سوره نحل.
خداوند در قرآن کتاب برنامه ی زندگی ما در دنیا و آخرت دستور به احسان کرده در کنار عدل:
إنَّ الله یأمر بالعدل و الاحسان و ایتایءِ ذی القربی و ینهی عن الفحشاء و المنکر و البغی.ترجمه: خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان فرمان می دهد؛ و از فحشاء و منکر و ستم، نهی می کند. سوره نحل آیه 90
در تفسیر نمونه در باره ی این آیه آمده: این آیه ، نمونه ای از جامع ترین تعلیمات اسلام در زمینه ی مسائل اجتماعی و انسانی و اخلاقی را بیان می کند. در آغاز می گوید: خداوند به عدل فرمان می دهد» عدل همان قانونی است که تمام نظام هستی بر محور آن می گردد و به معنای این است که هر چیزی سر جای خود باشد.. بنابراین ، هر گونه انحراف، افراط، تفریط و تجاوز به حقوق دیگران، برخلاف اصل عدل است؛ اما چون عدالت با همه ی قدرت و شکوه و تاثیر عمیقش ، در مواقع بحرانی و استثنایی، به تنهایی کار ساز نیست، بلافاصله دستور احسان را پشت سر آن می آورد.
احسان چیست؟
در تفسیر نور الثقلین روایتی در تفسیر احسان آورده شده است:
فی قوله تعالی: « و من أحسَنَ دیناً ممَّن أسلَمَ وجهه لله و هو محسن » : رُویَ أنَّ النّبی سُئِلَ عن الاحسان، فقال: أن تَعبُدَ الله کانّکَ تراهُ، فإن لم تکن تراه فإنّه یراک. ترجمه: درباره ی آیه ی « و دین چه کسی بهتر است از کسی که از روی اخلاص رو به خدا کند و نیکو کار بُوَد؟ » روایت شده است که از پیامبر ص درباره ی نیکی و احسان سئوال شد، فمودند: احسان این است که خدای را چنان پرستی که گویی او را می بینی؛ زیرا اگر تو او را نبینی او تو را می بیند.
آثار احسان؛
1- چند برابر شدن نیکی ها در پرونده ی اعمال ما:
مَن جاءَ بالحسنةِ فله عشرُ أمثالها و من جاء بالسَّیّئةِ فلا یُجزا إلاّ مثلها و هم لا یُظلمون.ترجمه: هر کس کار نیکی انجام دهد، ده برابر به او پاداش دهند، و هر کار بدی انجام دهد تنها همانند آن کیفر بیند و به آنان ستم نمی شود. انعام آیه 160
امام زین العابدین ع : یا سَوأَتاه لِمَن غَلَبت إحداتُه عَشَراتِهِ - یُرسدُ أنَّ السّیئةَ بواحدةٍ و الحسنةَ بعشرةٍ. ترجمه: «بدا به حال کسی که یک هایش بر ده هایش غالب آید!» ؛ مراد حضرت، این است که بدی هایش که یک برابر حساب می شود از خوبی هایش که ده برابر حساب می شود، بیشتر شود.!
2- زیاد شدن دوستی دوستان و برادران؛
امام علی ع : مَن کثُر إحسانُهُ أحبّه إخوانُهُ. ترجمه: آن که احسانش زیاد باشد، دوستان و برادرانش او را دوست بدارند.
3- به دست آوردن دل های دیگران؛
امام علی ع: بالاحسان تُملکُ القلوب. ترجمه: با نیکی کردن، دل ها تصرّف می شود.
4- سود آور ترین کالاست؛
حضرت علی ع : علیک بالاحسان ، فإنّهُ أفضلَ زراعة، و أربحُ بِضاعةٍ. ترجمه: بر تو باد نیکو کاری، که آن بهترین کشت و سود آورترین کالاست.
5- حکمت و دانش پاداش محسنین:
آتیناه حکماً و علماً و کذلک نجزی المحسنین. ترجمه: حکمت و دانش به او - موسی ع - دادیم ؛ و این گونه نیکوکاران را جزا می دهیم. قصص آیه 14
6- باعث طول عمر؛
امام کاظم ع : مَن حَسُنَ بِرُّهُ بإخوانه و أهله مُدَّ فی عمره. ترجمه: کسی که به برادران و خانواده اش نیکی و احسان کند، عمرش طولانی می شود.
7- باعث زیاد شدن روزی می شود؛
امام جعفر صادق ع : مَن حَسُنَ برّهَ اًل بیته زیدَ فی رزقه. ترجمه: کسی که با خانواده اش نیک رفتاری کند، روزی اش زیاد می شود.
8- هر نیکی کاری که انجام دادیم به خود مان نیکی کردیم؛
إن أًحسَنتم أًحسَنتم لاًنفسکم و إن أًسأتم فلها. ترجمه: اگر نیکی کنید به خود کرده این و اگر بدی کنید نیز به خود کرده اید.
ما با این دعا که یک احسان است -و ادای همه ی واجبات هم احسان هستند- به درگاه خداوند تبارک و تعالی رفتیم و خود خداوند هم فرمودند در قرآن که : هل جزاءُ الاحسان الاّ الاحسان ؛ آیا جزای نیکی جز نیکی است؟ ؛ پس به حق احسانش می خواهیم که از احسانش ما را محروم نکند تا احسان را دوست بداریم و محسنین را بشناسیم و از محسنین شده و پاداش و جزای حسنش را هم ما را بر خوردار کند؛ که همانا حکمت و علم و دانش است.
و کرِّه الیَّ فیه الفسوق و العصیان
و در این روز ، فسق و گناه را ناپسند من گردان.
فسوق و عصیان و گناه و ظلم و هر صفت رذیله ی دیگری در فطرت ما ناشایست و مکروه و ناپسند هستند، ما باید فقط رجوع کنیم به فطرت الهی که در وجود ما هست؛ فاًقم وجهکَ للدّین حنیفاً؛ فِطرتَ اللهِ الَّتی فَطَرَ النّاسُ علیها؛ لا تبدیلَ لِخلقِ الله؛ ذلک دینُ القیّم و لکنَّ اًکثر النّاسِ لا یعلمون. ترجمه: پس روی خود را متوجه آیین خالص پروردگار کن؛ این فطرتی است که خداوند ، انسان ها را بر آن آفریده؛ دگرگونی در آفرینش الهی نیست؛ این است آیین استوار؛ ولی اکثر مردم نمی دانند. روم آیه ی 30.
و همچنین می فرماید:
و لکنَّ اللهَ حَبَبَّ إلیکم الایمانَ و زیَّنهُ فی قلوبِکم و کرَّهَ إلیکم الکفرَ و الفسوقَ و العصیانَ أُلئکَ هم الرّاشدون. ترجمه: لکن خدا ایمان را برای شما دوست داشتنی گردانیدو آن را در دل های شما بیاراست و کفر و پلیدی و سرکشیرا در نظرتان ناخوشایند ساخت؛ آنان - که چنین اند - ره یافتگانند. حجرات آیه 7
حکومت قوای رذیله هم سه قوه دارد و اگر میدان را خالی ببینند حکومت می کنند؛
قوّه ی شهوانی، که انسان را به زشتی ها و فحشاء می خواند و قوّه ی غضبیّه که انسان را به منکرات و آزار مردم و تهمت و غیبت و اذیت مردم وا می دارد و قوّه ی وهمیّه ی شیطانیّه که حسّ برتری طلبی و ریاست خواهی و انحصار جویی و تجاوز به حقوق دیگران را در انسان زنده می کند؛ که از همه ی اینها به خداوند فاطر پناه می بریم.
و حرِّم علیَّ فیه السَخَطَ و النیرانَ
و در این روز، خشم و آتش قهرت را بر من حرام نما.
از خداوند می خواهیم که ما را به سخط و خشمش گرفتار نکند، و ما هم باید بدانیم که چه چیزهایی باعث خشم و سخط الهی می شود و آنها را از خودمان دور سازیم، تا از آتش جهنم در آخرت و خشم الهی در دنیا دور باشیم.
1- پیامبر ص : مَن خافَ النّاسُ لسانه فهو من اهل انار . ترجمه: کسی که مردم از زبانش بترسند از اهل آتش است.
2- پیامبر اکرم ص: اکثَرُ اهل جهنم النتکبرون. ترجمه: بیشترین دوزخیان متکبران اند.
3- پیامبر اکرم ص: مَن بَهَتَ مومناً أَو مومنةَ أَو قال فیه ما لیس فیه أَقامه الله عزوجل یومَ القیامةِ علی تلٍّ من نار حتّی یُخرَجَ ممّا قاله فیه. ترجمه: کسی دروغی به مرد یا زن با ایمانی ببندد و تهمت بزند، یا اینکه در باره او چیزی بگوید که در او نیست، خداوند متعال در روز قیامت او را بر تلی از آتش نگه می دارد تا وی از حرف هایی که درباره ی او گفته است خارج شود.
همه ی گناهان م محرمات الی موجبات خشم خدا را بر می انگیزاند.
بعونکَ یا غیاث المستغیثین
به یاری خودت ای فریادرس فریاد خواهان.
ما از خداوند این خواسته ها را در هر روز از ماه رمضان داریم
اما ما هم باید این صفات را بشناسیم و خودمان را به آنها نزدیک کنیم
این دعاها توفیق الهی را شامل حال ما می کند که در راه هرآنچه از خداوند خواسته ایم
قدم برداریم
التماس دعا توفیق مزید
